چێشتی چێشتلێنان لە سویسرا
چێشتی سویسری زۆر هەمەجۆرە و لە ژێر کاریگەری ناوچە و کەلتوورە جیاوازەکانی وڵاتەکەدایە. هەندێ لە خواردنە ناسراوەکانی چێشتی سویسری بریتین لە فۆندوو، ڕاکلێت، ڕۆستی و زورچەر گێشێنتسێڵت. سویسریش بە چوکلێت و پەنیری بەناوبانگە. لە ڕۆژئاوای سویسرا زۆر جار چێشتی فەڕەنسی پێشکەش دەکرێت، لە کاتێکدا خواردنە ئیتاڵییەکان لە ناوچەی ئیتالی قسەکردن لە باشووری گۆتارد بەناوبانگە. لە سویس بە زمانی ئەڵمانی بە شێوەیەکی سەرەکی چێشتی ئەڵمانی دەدۆزیتەوە
فۆندوو
فۆندوو چێشتێکی نەریتییە لە سویسەوە کە پارچە نانی بچووکی تێدا دەخورێت لە تاوێک لەگەڵ پەنیری تواوە یان چوکلێت. جۆری جیاوازی فۆندوو هەیە، وەک پەنیر فوندوو، کە لە پەنیری جیاواز دروست دەکرێت وەک ئێمێنتال و گرۆیر، و فۆندۆی چوکلاتە، کە چوکلێت وەک کەپ بەکاردێنێت. زۆربەی کات وەک میوانی یان قاپێکی گروپ پێشکەش دەکرێت، فۆندوو ژەمێکی بەناوبانگی زستانە و خواردنی گەشتی خلیسکێنە. گرنگە دڵنیابیتەوە لەوەی کە فۆندوو لە پلەی گەرمای ڕاستدا دەپارێزرێت بۆ ئەوەی زۆر ئەستوور نەبێت و نانەکە نەسووتێنێت.
ڕاکلێت
ڕاکلێت خواردنێکی تری نەریتییە لە سویسەوە، کە بە شێوەیەکی سەرەکی لە سویس و ڤالایس (هەرێمی فرانکۆفۆن) بە زمانی ئەڵمانی بەناوبانگە. ئەوە لە پەنیری راکلێتی تواوە پێکهاتووە کە بەسەر پەتاتە و قاپەکانی تری وەک گۆشتی چێشتلێدراو و پیاز و خەیاردا ڕژێنراوە. ڕاکلێت بەزۆری لەسەر برژاوێکی تایبەتی راکلێت ئامادە دەکرێت، کە لەسەر مێزەکە دانراوە و تاوێک پەنیری ڕاکلێت لەسەری گەرم دەکرێت. ئەوە ژەمێکی ئاسایی زستانە و زۆر جار لە کۆمپانیاکە چێژی لێ وەردەگریت.
ڕۆستی
ڕۆستی خواردنێکی نەریتییە لە سویسەوە لە پەتاتەی رەنگدراو دروست کراوە. پەتاتەکان بەزۆری بە کەرە یان ڕۆنی ڕوونکراوەوە تا قاوەیی زێڕین و ترشاو سوور دەکرێنەوە. ڕۆستی زۆربەی کات وەک هاودەمێک بۆ خواردنە گۆشتەکان وەک زوورچەر گێشێنتسێڵت یان گۆشتی گا پێشکەش دەکرێت، بەڵام هەروەها دەکرێت وەک کۆرسێکی سەرەکی بخۆیت، بۆ نمونە لەگەڵ هێلکەی سوورکراو و گۆشتی بەراز. هەروەها هەمەجۆری ڕۆستی هەیە وەک پیاز ڕۆستی، پەتاتە و پەنکیکی پەتاتە.
زورچەر گێشنێتزێڵز
زورچەر گێشنێتزێڵز خواردنێکی نەریتییە لە شاری زوریخ، کە لە گۆشتی بەراز و قارچک لە سۆسی کرێمی ئامادەکراوە. زۆر جار لەگەڵ ڕۆستی خزمەت دەکرێت و یەکێکە لە بەناوبانگترین خواردنەکانی چێشتی سویسری بە زمانی ئەڵمانی. زۆرچەر گێشنێتزێڵز لە چێشتی زوریخدا سەرچاوەی هەیە و لە بنەڕەتدا لەلایەن قەسابچیەکانی زوریخەوە داهێنراوە. ئەمە خواردنێکی زۆر بەناوبانگە لە سویسرا و هەروەها لە ئاستی نێودەوڵەتیشدا ناسراوە.
شیرینی
سویس هەروەها بە شیرینی و شوکولاتەی ناسراوە. هەندێک شیرینی بەناوبانگی سویسری بریتین لە:
تۆبلرۆن: باڕێکی شوکولاتەی بەناوبانگی سویسری لەگەڵ تێبینی هەنگوین و بادام، کە بە شێوەی سێگۆشەیی تایبەتمەندی بەرهەم دەهێنرێت.
لیندت: مارکێکی تری چوکلێتی بەناوبانگی سویسری کە بە چوکلێتەکانی بە کوالێتی بەرز ناسراوە.
شوکولاتەی شیر: شوکولاتەی شیری سویسری لە هەموو جیهاندا بەرز دەنرخێنرێت بۆ کوالێتی و تامی.
چیپسی ڕۆستی: چیپسی برنجی پوفکراو کە لە قاوەیی هاش دەچێت و وەرزدارن.
گوتزلی: جۆرێک لە بیسکویت یان کووکی کە زۆر بەناوبانگە لە سویسرا.
مێرینگۆ: جۆرێک لە مێرینگۆی شیرین کە زۆر بەناوبانگە لە سویسرا و فەڕەنسا.
زۆر شیرینی و شوکولاتەی تر هەیە کە لە سویسرا بەرهەم دەهێنرێت کە لە جیهاندا ناسراون.
تۆبڵیرۆن
تۆبلرۆن باڕێکی شوکولاتەی بەناوبانگی سویسرییە کە لەلایەن کۆمپانیای تۆبلەر داهێنراوە و لە ساڵی 1908 ەوە بەرهەم دەهێنرێت. ئەوە تایبەتمەندی سێگۆشەیی شریتی چوکلاتە کە لە شوکولاتەی شیر، هەنگوین و تێبینی بادام دروست کراوە. ناوی تۆبلرۆن لە ناوی کۆمپانیای تۆبلەر و وشەی تۆرون (ئیتالی بۆ نۆگات) پێکهاتووە. تۆبلرۆن لە جیهاندا ناسراوە و هێمایەک بۆ کلتوری چوکلاتەی سویسری تام و قەبارەی جیاوازی تۆبلرۆن هەیە، بۆ نمونە تۆبلرونی سپی، تۆبلرۆنی تۆخ و تۆبلرۆنی بچووک.
گوتزلی
گوتزلی جۆرێکە لە بیسکویت یان کووکی کە زۆر بەناوبانگن لە سویسرا. ناوی "گوتزلی" لە زاراوەی سویسرییەوە هاتووە و مانای شتێکە وەک "بیسکویت" یان "پەیستی بچووک". گوتزلی عادەتەن بیسکویتێکی بچووک، خڕ یان هێلکەیی کە لە ئارد، شەکر، هێلکە و کەرە دروست دەکرێت. چەندین جۆری جیاوازی بیسکویت هەیە، وەک بیسکویت دارچین، مانگی ڤانیلا، بیسکویت شوکولاتە و بیسکویت گوتزلی زۆر جار بە قاوە یان چای پێشکەش دەکرێت و هەروەها یادگاریەکی بەناوبانگی سویسەیە.
مەرینگو
مێرینگۆ جۆرێک لە مێرینگۆی شیرینە کە لە سپی هێلکە و شەکر دروست دەکرێت. دوو جۆری مێرێنگۆ هەیە: مێرێنگۆی فەڕەنسی و مێرێنگۆی سویسری. مێرینگۆی فەڕەنسی پێکهاتووە لە سپی هێلکەی بە ڕەقی و شەکر، کە بە هێواشی گەرم دەکرێنەوە بە ھەژاندنی بەردەوام. مێرێنگۆی سویسری لە سپی هێلکە و شەکر پێک دێت، کە بە سەر گەرماوێکی ئاودا گەرم دەکرێنەوە تا ئەو کاتەی کە کۆمەڵەکە گەرم دەبێت، پاشان لێی دەدرێت هەتا ڕەق و بریقەدار دەبێت. مێرینگۆ لە زۆر ڕەچەتەی چێشتلێنان بەکاردێت، وەک پاڤلۆڤا، ئێکلێر، تارت، وە وەک لێدانێک لەسەر کێک و کرێمەکان. مێرینگوو لە سویسرا و فەڕەنسا سەرچاوەی هەیە.
زوگەر کیرشتۆرت
زۆگەر کیرشتۆرت کێکێکی نەریتییە لە شاری زوگ لە ناوەندی سویسرا. ئەوە کێکێکی سێ چینیە کە پێکهاتووە لە چینێک لە کێکی سپۆنج، چینێک لە گێلاس و چینێک کرێمی چرپکراو. بنکەی کێکی سپۆنج بەزۆری لە هێلکە و شەکر و ئارد و پاودەری نان دروست دەکرێت. گێلاسەکان عادەتەن لە شەرابدا ترشی دەکرێن و کرێمی ویپکراو شیرین دەکرێت لەگەڵ شەکری بەراز و شەکری ڤانیلا. کێکەکە زۆر جار بە پەرداخشاندنێک لە شۆکۆلات یان کرێمی چرپکراو ڕازێنراوە. کێکی زۆگ گێلاس کێکێکی زۆر بەناوبانگە لە سویس وە زۆر جار لە بۆنە تایبەتەکان و ئاهەنگەکان پێشکەش دەکرێت.
بیرە
سویسرا نەریتێکی درێژی هەیە لەبەرهەمهێنانی بیرە و چەندین بیرەی ناوچەیی هەن کەجۆری جیاوازی بیرە بەرهەم دەهێنن هەندێک بیرەی بەناوبانگی سویسری بریتین لە:
مێرزن: بیرەیەکی کلاسیکی سویس لە بەهار و سەرخۆش لە پایزدا ناوەڕۆکێکی مامناوەندی بۆ بەرزی کحول و تامێکی خراپ هەیە.
هێفیوەیزن: بیرەیەک لە سویسەوە کە بە هەویر دەئاوێتەوە و تامێکی گەنمی وەک هەیە. تۆزێک هەوری هەیە و زۆربەی کات لەگەڵ میوەی ترشاو خزمەت دەکرێت.
پیلسنەر: بیرەیەکی کاڵ لە سویسەوە، بە پێی شێوازی چیک پیلسنەر هەڵیکرد. تامی هۆپێکی بەهێز و تاڵی خۆشی هەیە.
تۆخ: بیرەیەک لە سویسەوە کە لە ماڵتی تۆخ دروست کراوە و تامێکی خراپ و برژاوی هەیە.
بیرەی باوک: بیرەیەکی بەهێز لە سویسەوە کە لە زستاندا دەئاوێتەوە و پێکهاتەی کحولێکی زۆری هەیە. تامێکی ناخۆش و شیرینە
لە سویسرا چەندین جۆری تری بیرە هەیە، لە هەرێمەوە بۆ هەرێم و لە بیرە بۆ بیرە لەم ساڵانەی دواییدا، دیمەنی بیرەی پیشەیی لە سویس بە توندی پەرەی سەندووە، بۆیە بیرەی بچووک و زیاتر هەن کە بیرەی تاقیکاری پێشکەش دەکەن.
شەراب
سویس نەریتێکی درێژی هەیە لە دروستکردنی شەراب و چەندین شەرابی هەرێمی هەن کە جۆری جیاوازی شەراب بەرهەم دەهێنن. هەندێک ناوچەی بەناوبانگی شەرابی سویسری بریتین لە:
ڤالایس: ناوچەیەکی گەشەسەندووی شەراب لە باشووری ڕۆژئاوای سویسرا ناسراوە بە شەرابە سوورەکانی کە لە جۆری ترێی پینۆت نۆیر دروست کراوە.
ڤاود: ناوچەیەکی گەشەسەندووی شەراب لە ڕۆژئاوای سویسرا کە بە شەرابی سپی ناسراوە کە لە جۆری ترێی چاسێلەس و شەرابە سوورەکانی لە جۆری ترێی گامای دروست کراوە.
گراوبوندن: ناوچەیەکی گەشەسەندووی شەراب لە ڕۆژهەڵاتی سویسرا کە بە شەرابە سوورەکانی لە جۆری ترێی پینۆت نۆیر و شەرابە سپیەکانی لە جۆری ترێی چاردۆنای ناسراوە.
تیکینۆ: ناوچەیەکی گەشەسەندووی شەراب لە باشووری سویسرا ناسراوە بە شەرابە سوورەکانی لە جۆری ترێی مێرلۆت و شەرابە سپیەکانی لە جۆری ترێی پینۆت گریگۆ
دەریاچەی زوریخ: ناوچەیەکی گەشەسەندووی شەراب لە باکوری سویسرا ناسراوە بە شەرابە سپیەکانی کە لە جۆری ترێی ڕیسلینگ دروست کراوە.
لە سویسرا چەندین ناوچەی تری گەشەسەندووی شەراب هەیە، کە لە هەرێمەوە بۆ هەرێم و لە مەی فرۆشییەوە بۆ فرۆشگە دەگۆڕێت. هەرچەندە سویس وڵاتێکی بچووکە، بەڵام هەمەجۆری بارودۆخی گەشەسەندن و کوالێتی شەرابەکان زۆر بەرزە.
